Encefalitisi su upalna stanja koja zahvataju mozak i koja su uzrokovana uglavnom virusima. Encefalitis može uzrokovati veliki broj virusa. Iako je dobro zaštićen lobanjskim kostima i barijerom između krvi i mozga, mozak je veoma osetljiv na viruse. Vrsta virusa koji uzrokuju encefalitis može se klasifikovati na njihovoj geografskoj zastupljenosti, insektima koji ih prenose, putevima prodora u centralni nervni sistem (putem krvi, preko nerava ili direktno) i pratećim bolestima (grip, osipne boginje, zauške i dr.). Najčešći i klinički najznačajniji virusi uzročnici encefalitisa su koksaki B, herpes simpleks virus, HIV, citomegalovirus, ECHO, virus infektivne mononukleoze, varičela zoster virus, rubela virus, virus Zapadnog Nila i dr. Praktično svaki virus pod određenim okolnostima može napasti mozak i uzrokovati encefalitis. Kod velikog broja encefalitisa uopšte se i ne utvrdi koji je virus bio uzročnik. U našoj zemlji su najaktuelniji herpes simpleks encefalitisi, enterovirusni (eho i koksaki) encefalitisi, a u poslednjih nekoliko godina u letnjem periodu i virus Zapadnog Nila. Virusni encefalitis je teška bolest sa smrtnim ishodom u oko 3-30% pacijenata. Zato se encefalitis mora lečiti u jedinicana intezivne nege. Lečenje je složeno i obuhvata nekoliko aspekata: procenu stanja vitalnih funkcija, praćenje i lečenje psihomotornog nemira, lečenje i prevenciju konvulzija, antiedemsku terapiju, prevenciju i lečenje komplikacija, antivirusnu terapiju. Kod izvesnog broja pacijenata posle izlečenja mogu ostati teže neurološke posledice. Na virusni encefalitis treba posumnjati kada se tokom povišene temperature javi poremećaj svesti koji može varirati od obične pospanosti do brze pojave kome. Pacijenti mogu biti i jako uznemireni, čak i agresivni. Često se javljaju i generalizovani grčevi. Može se javiti i glavobolja, a u zavisnosti od dela mozga koji je zahvaćan virusom mogu nastati i različiti neurološki ispadi u vidu slabosti ili oduzetosti nerava na glavi ili perifernih nerava, epileptički napadi, poremećaji govora, čula vida, sluha dodira i dr. Ukoliko su istovremeno zahvaćene i moždane ovojnice (meningoencefalitis), javljaju se mnogo jača glavobolja, povraćanje, nepodnošenje svetlosti (fotofobija).
SIMPTOMI
- Povišena temperatura
- Glavobolja
- Zbunjenost
- Konfuznost
- Gubitak pamćenja
- Dezorijentisanost
- Pospanost
- Grčenje tela
- Nekontrolisani pokreti
- Slabost
DIJAGNOZA
- Pregled infektologa
- Pregled neurologa
- Lumbalna punkcija i analiza likvora (ćelijska, biohemijska i mikrobiološka)
- Skener (CT) mozga
- Magnetna rezonanca (NMR) mozga
- Elektroencefalogram (EEG)
LEČENJE
- Lekovi protiv grčeva i psihomotornog nemira
- Lekovi protiv edema (otoka) mozga
- Antivirusna terapija ako je upala mozga uzrokovana virusima iz grupe herpesa
KOJI VAM LEKARI TREBAJU
- infektolog
- neurolog
- anesteziolog (u težim slučajevima)
